ውዲት ኢሰያስን መለስን ትፈልጡዎዶ? ክልተ ገጽ ሓደ ቅርሺ

ውዲት ኢሳያስ አፈወርቂን መለስ ዜናዊን ኣብ ልዕሊ ንህግደፍ ዝቃወሙ
ኤርትራውያን ሃገራውያን
ብጌታቸው ረዳ

ምንጪ ሰነድ ካብ መጽሓፍ ገብሩ ኣስራት

ሉዓላዊነት እና ዴሞክራሲ በኢትዮጵያ (ሉዓላዊነትን ዲሞክራሲን ኣብ ኢትዮጵያ) ብዝብል ልዕሊ 516 ገጽ ዝሓዘት ብገብሩ ኣስራት (ነበር መሪሕነት ወያነ) ዝተሰነደት ታሪኻዊት መጽሐፍ ብዛዕባ ሳግምን ውዲት ኢሳያስን መለስን ኣመልኪቱ ገብሩ ከም መጠን ኣባል መሪሕነት ህወሓትን ከም ፕረዚዳንት መንግሥቲ ክልል ትግራይ ኮይኑ ዝሰርሓሉ ኣብዝነበረሉ ጊዜ ኣብ እታ መጽሐፍ ካብቶም ዘስፈሮም ዓበይቲ ታሪኻዊ ሰነዳት ሓንቲ ኣብ ልዕሊ ኣባላት ሳግም ዝተፈጸመ መሕዘኒ ታሪኻዊ ፍጻመ ኣንቢበ።

ብዝተፈላለዩ ሃገራዊ ጉዳይት ንክንዛራረብ ኣብ ‘ኣራት-ኪሎ’ ዝተሰየመ ኣኼባ ኣባላት ማእኸላይ ባይቶ፤ እዚ ጉዳይ ተልዓለ። ኣቦ ወምብር ኮይኑ ነቲ ኣኼባ ዝመርሖ መለስ ዜናዊ እዩ።  ፍሉይ ‘መማኸሪ’ መለስ ዝኾነ ቀረባ ዘመዱ ሙሉጌታ ዓለመስገድን ከምኡ’ውን ሙሉጌታ (ጫልቱን) ሓደ ዓይነት ርይዕይቶ ኣቕረቡ። እቲ ኣብ ኣጀንዳ ዘቕረቡዎ ድማ “እነሃልኩም ኤርትራዉያን ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ግፍዕን ምንግልታዕን ይበጽሖም ኣሎ፡ ዲሞክራሲያዊ መሰላቶም ይጋሃስ ኣሎ፤ ኣብ ኣእዳዎም ዝሓዝወን “ሓንቲ ኪሎ ቡና” ከይተረፈ እንዳተመንጠሉ እዮም። ነጸላ ጋብን ጨርቀመርቂን እውን ከይወስዱ ተገይሩ እዩ። ዝብል ክሲ ኣቕረቡ። ክንፈ ገብረመድህን ነቲ ዝሃቡዎ ርይእይቶ ተወሳኺ መራጎዲ ኣቕረበ። ነዞም ርዕይቶታት ብትዕዝብቲ ስቕ ኢለ ምስ ሰማዕኩዎም፤ እቲ ነገራቶም ስለዘስደመመኒ- አነ’ውን ብኹራ ከምዚ ክብል መልሲ ሃብኩ።

ጸጋይ ንመለስ ደዊሉ “እንታይ ኢና እንሰምዕ ዘለና? መንእዩ ወሲንዎ? ኢሉ ይሓቶ። እዚ ውሳነ እዚ ዘስዕቦ ሳዕቤን ‘ሰባብ’ ስለዝኾን ክፍጸም ከምዘይብሉ ንመለስ የረደኦ። ከምዚ ዝበለ ከቢድ ውሳነ ብጀካ መለስ ካልእ ሓይሊ ክውስን ዝኽእል ባዓል ሥልጣን ከመዘየለ ስለዝፈልጥ፤ ጸጋይ ኣትሪሩ ምስተዛረቦ፤ መለስ እቲ ዘስዕበሉ ሰበብ እንታይ ከምዝኸውን ስለዝፈለጠ ይመስለኒ ‘ንጸጋይ’ ብዙሕ ክደፍኦ ኣይደለየን።ስቕ ኢሉ ሰሚዑዎ።

እዚ ተንኮል እዚ ተወልደ ወልደማርያምን ገብሩ አስራትን ኣብዘይብሉ (ኣባላት መፈጸምቲ ሽማግለታት) እቶም ሰባት ምስተማሓላለፉ ፤ዳሓር ንሕና ምስመጻእና ንምንታይ ብድሕሬና እዚ ተገይሩ? ኢልና እንተዳኣ ሓቲትናዮ ሓጥ ተበለ “ተጋግየ፤ ይቕረታ” ኢሉ ብቐሊሉ ክሕለፋ እኽእል እየ ዝብል ግምት ስለዘሕደረ ይመስለኒ እዚ ኹሉ ተንኮል ዝሰርሔ። ከም’ቲ ኣነ ዝግምቶ፤ ወሰንቲ ኣካላት እንባሃል ሰባት ብዜየለናሉ እዋን ብድሕሬና እቶም ኣብ ትግራይ ዘለው ታሕተዎት መፈጸምቲ ሥራሕ ንመለስ ክንደየናይ “ተማእዘዝቲ” ምንባሮም ክፍትሽ ዝጸንሐ እውን ይመስል። ዳሓር ግን ብውልቁን ብጉጅለን ብሁጹጽ እቲ ውሳነ ምውሳኑ በቲ ናይ ትግራይ ምምሕዳር አባላት ቤት ጽሐፍት እንተይተዛራረቡሉ ምውሳኑ ‘ዳሓር’ ጸገም ከምዝመጾ ዝተረዳኦ እውን ይመስል።

በቲይ ኮነ በቲ፤ ጸጋይ ኮነ ካልኦት ናይ’ቲ ኣካላት ምምሕዳር ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ዑቕባ ዝሓተቱ ንሻዕቢያ ዝቃወሙ ኤርትራዉያን ውድባት ኣሕሊፍካ ንሻዕቢያ ምሃብ ብዝኾነ ይኹን መልክዕ ከምዘይድግፉዎ ኣትሪሮም ገሊጾም እዮም።ናብ ከምዚ ዝበለ መርገጽ ንክበጽሑ ኣብ’ቲ እዋን እቲ ዝነበሩ ንአባላት ዴምሓኤ፤ተሓኤ-ሳግም ከምኡውን ተሓኤ-ሠባ ንመንግሥቲ ሻዕቢያ ኣሕሊፍካ ምሃብ ብሞራላዊ ዓይኒ ኮነ ብዓይኒ ፖለቲካ ግቡእ ከምዘይኮነ ብምብጋስ እዩ።ብሓቂ’ውን እቶም ኣባላት ተቓወምቲ ሻዕቢያ ኣሕሊፍካ ንሻዕቢያ ምሃብ ማለት ናይ ሞት ስጉምቲ ንክውሰደሎም ወይድማ እንተዋሓደ ዕድመ ሙሉእ ስቅያት ዝተመልኦ ማእሰርቲ ከምዘጋጥሞም ፍሉጥ እዩ ነይሩ። ይዋሃቡ ኢልካ ኣሕሊፍካ ምሃብ ድማ ብዓይኒ ፖለቲካ ጉጉይ መስመር እዩ።

እዞም ኣብላዕሊ ዝተረቑሑ ኤርትራዊያን ኣባላት ተቓወምቲ ቅድሚ እቲ ፍጻመ ብረታዊ ቃልሲ ንሕዝቢ ኤርትራ ካልእ መማረጺ ፖቲካዊ ዲሞክራሲያውያን ውድባት ክኾኑዎ ይኽእሉ ደኾን ብዝብል ኢህወደግ ሓገዝ ክገብረሎም ዝጸንሑ ኣባላት እዮም። ድሕሪ ፍጻመ ብረታዊ ቃልሲ እውን እቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ስርዓት መላኺ ውድብ ስለዝኾነ ዲሞክራሲያዊ ስርዓት ንምምስራት ዝቃለሱ ውድባት እንተሊዮም ክንድግፎም ዝግባእ እዩ ብዝብል ብ ‘ኢህወደግ’ ሓገዝ ይግበረሎም ነይሩ። ይኹን እምበር መለስ ካብ ልቡ ዝድግፎ ኣይመስልን ነይሩ። ምስ’ዝኹሉ ተርእዮታት ሻዕቢያ ንመለስ ጥራሕ ዘይኮነስ ንዓና እውን ነዞም ክንሰጎም ከምዘለና ንጎሆን ምሸትን ‘ስጎጉዎም” እንዳበሉ የሸግሩና ነይሮም።

ብሰላሕታ ዝተርኣየ ግን ነዞም ተቓወመወቲ መጽለሊ ንምሃብ ዝተገብረ ውሳነ ‘መለስ’ ካብ ልቡ ከምዘይተቐበሎ ቁሉዕ መረዳእታ ኮይኑ ዝራኣናዮ መርኣያ ካብ’ቲ ዝተወሰነ ውድባዊ ውሳነ ወጻእ ብውልቁ ምስ ኣባላት ሻዕቢያ ተዛራሪቡ እቶም መሳኪን ተቓወምቲ ኣሕሊፉ ንሻዕቢያ ንከረክቦም ዝወሰዶ ንመብዛሕትና ዘገረመን ዘሕዘነ ውሽጣዊ ስምምዕነት እዩ። ቀደሙ’ውን እቲ ጉለቡብ ውሽጣዊ እምነቱ ንሱ እንተነበረ’ውን፤ ደፊሩ ንኣባላት ማእከላይ ባይቶን ፈጻሚት ሽማግለን እቲ ድልየቱ ንከፍጽም ድፍረት ኣይነበሮን። የዋጻኣኒ እዩ ኢሉ ዝወሰዶ መማረጺ ተንኮል ግና እቶም ይቃወሙኒ እዮም ዝበሎም ኣባላት ፈጻሚት ሽማግለ ኣብዘየለውዎ (ብስራሕ ናብ ወጻእ ሃገር ብዝወጹሉ) እዋን ነቶም ኣባላት ተቓወምቲ ኣሕሊፉ ንጸላእቶም ሂቡ ንከልግሱ ምግባር እዩ። (228-231) (ሰረዝ ዝተወሰኸ)

ከምታዝደለያ ድማ ገይሩዋ።ሻዕቢያ ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ሰሪዑዎም ብዝነበረ “ቀንጸልቲ’ (ቀተልቲ ነብሲ) ቡዙሓት ሰባት ዓፊኑን (ጨውዩን) ቀንጺሉን እዩ። ንምሳለ ካብ’ዞም ዝተቐንጸሉ ኤርትራዉያን መራሕትን ዴምሓ ይርከቡዎም። እዞም ኣባላት እዚኦም ንስርዓት ኢሳያስ ንምልጋስ በተሪር ጽንዓት ዝዋስኡ ዝነበሩ ካብ ጀብሃ ተፈልዮም ቡርቱዕ ውድብ ዝመስሩረቱ ኣባላት እዮም ነይሮም።

እቲ ዝመስረቱዎ ውድብ ብርቱዕ ነይሩ ዘብሎ ነገራቱ ሓደ ኣብቲ ውሽጢ ውድብ ሻዕቢያ ምስጥራዊ ኣባላት ሰለልቱ አስሪጹ ንከፍርሶን ክገማምዖን እንተፈተነ’ውን ንነዊሕ እዋን ፈጺሙ ነቕ ክብል ዘይካኣለ ተሪር መሪሕነት ዝነበሮ ውድብ እዩ ነይሩ። ስለዝኾነ’ውን ሻዕቢያ ነዚ ውድብ እዚ ንከፍርስ

ዘይፈተኖ ፈተነ ኣይነበረን። ነቲ ውድብ ንክድምስስ ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ብዝነበረ ናይ ሻዕቢያ ኣምባሲን ቆንስላን ውሽጣዊ ስርዒት ዝተሰርዑ ቀንጸልቲ ሻዕቢያ ኣብ ልዕሊ’ዚ ውድብ እዚ ካብቶም ዝፈተኖም ነገራት ውዕጢ ግብረ “ምቕንጻልን ምጭዋይን” ገይሩ እዩ።

ካብቶም ዝተቐንጸሉ ቡርቱዓት ኣባላትን መሪሕነትን ዴምሓኤን ገለ ንምጥቃስ ማለት’ውን ከም ዘካርያስ ዝተብሃለ ናይ ዴምሓኤ መስራቲን ሓላፊ ጉዳያት ፖለቲካን ዝነበረ ቀቲሎሞ። ዘካርያስ ነዊሕን ቀይህ ኮይኑ ብሓቂ ብርቱዕ ዝተማለአ ሰብኣዊነት ዝነበሮ ሰብ እዩ ነይሩ። ሻዕቢያ ጸረ- ዲሞክራሲ እዩ ስለዝኾነ’ውን ምስ ሻዕቢያ ፈጺምካ ብምምይያጥ ተዳራዲርካ ዝመጽእ ነገር የለን ዝብል እምነት ስለዝነበሮ ሻዕቢያ ንምቅላስ ካብቶም ክሳብ መወዳእታ ህይወቱ ፍጻመ ንክቃለስ ድልዊ ዝነበረ ብርቱዕ ተጋዳላይ እዩ ነይሩ።

ናይ ዘካርያስ ትብዓትን ተሪርነትን ዝተዓዘበ ሻዕቢያ ኣብ መቐለ ከፊትዎ ብዝነበረ ሓገዝ ቤት ጽ/ት ቆንስላ መጽናዕቲ ተገይሩ ነቲ ቅንጸላ ክፍጸም ብምውሳን ኣብ ልዕሊ ዘካርያስ ቅትልት ንክፍጸም ውሳነ ኣሕሊፉ። ኣብ’ቲ እዋን እቲ ካብ መቐለ ንውድባዊ ንጥፈት ናብ ወሎ ደሴ ከይዱ ኣብኡ ቤት ጽ/ት ከፊቱ ስለዝነበረ ንውሕ ንዝበለ እዋን ውድባዊ ስራሕቲ የካይድ ነይሩ። ንጥፈታቱን ናበይን ካበይን ይንቃሳቐስ ምንባሩ ዝካታታሉ ኣብ’ቲ ውሽጢ ውድብ ሰሪጎም ብዝነበሩ ኣባላት ስለያ ሻዕቢያ ሓደ ኣብ ዓዲግራት ኮይኑ ኩነታቱ ንክካታተል ምስመደቡ፤ እቲ ኣብ ልዕሊ ዘካርያስ ‘ቅንጸላ’ ንከካይድ ዝተመደበ ድማ ናብ ደሴ ላኣኹዎ። እቲ ኣብ ዓዲግራት